علت و فلسفه بیماری ها
علت وجود بیماری ها چیست؟ براساس دیدگاه اسلام، بیماری ها یا رنج و سختی که برانسان عارض می شود، علت و حکمت هایی دارد که در این بخش عطارمگز به هفت مورد از آن خواهیم پرداخت.
۱) عدم رعایت قانون طبیعت
۲) تذکری برای سپاسگزاری از سلامت
تذکری برای سپاسگزاری از سلامت خویشتن. بیماری، پدیده ای است که باید در زندگی باشد، تا ارزش سلامتی بهتر شناخته شود.
۳) آزمایش انسان برای جداسازی افراد خوب از بد
آزمایش انسان برای جداسازی افراد خوب از بد. خدای حکیم بعضی از افراد را بیمار می کند تا آنان را بیازماید. آیا دعا یا صبر می کنند تا به ایشان پاداش بزرگی دهد یا از گناهانشان در گذرد. مؤمنان از این آزمایش سربلند بیرون می آیند و به درجات عالی می رسند.
از مؤمن و اینکه از بیماری بیتابی کند، در شگفتم. اگر او می دانست که در بیماری چه پاداشی دارد، دوست داشت پیوسته بیمار باشد تا آن هنگام که به القای پروردگار خویش پیوندد».
۴) رشد و تربیت و به کمال رسیدن روح شخص بیمار
همان گونه که خمیر خام در تنور پخته می شود و این پختن، سبب به کمال رسیدن آن (تبدیل شدن به نان) می شود.
۵) کفاره گناهان شخص بیمار
گاهی حکمت بیماری ها، کفاره گناهان است. «مردم (در زمان های گذشته) با مرگ ناگهانی (بدون علت و مرض) می مردند. هنگامی که زمان حضرت ابراهیم علا رسید، آن حضرت عرض کرد: پروردگارا! برای مرگ، علت و مرضی قرار ده تا مرده از آن بهره ببرد و ثوابی داشته باشد و مصیبت و غصه اش زایل شود، سپس فرمود: پس از آن خدای متعال، (اول) تب و سپس انواع دردها را فروفرستاد» .
بنابراین اگر کسی بر بیماری ها و مشکلات صبر داشته باشد، پاداش و درجات خوبی دریافت خواهد کرد. امام علی به جناب سلمان فرمود: «هیچ کس از شیعیان ما نیست که به او دردی رسد مگر به واسروله گیاهی که پیش تر از او سر زده و آن بیماری، مایه پاك شدن اوست». سرایان گفت: اگر نان باشد که شما فرمودید، و همین گونه نیز هست، پس در این کار برای ما پاداشی بتز پاك شدن از گناهان نیست. آن حضرت فرمود: «ای سلمان ! به واسطه شکیبایی بر بیماری، نالیدن به درگاه خدای والا ودعا کردن در پیشگاه او، برایتان پاداش نیز هست و به سبب همین کارهاست که برای شما سنه نوشته می شود و مقام هایتان بالا برده می شود؛ اما بیماری، فقط سبب پاك شدن گناه و يك كاره است».
۶) عذاب و تأدیب بندگان عاصي
یکی از علت وجود بیماری ها نیز می تواند عذاب و تأدیب بندگان عاصي باشد: قرآن کریم می فرماید: «آنچه از نیکی به تو رسد، از سوی خداست و آنچه از بدی به تو رسد، از سوی خود توست».
برخی آموزه های دینی، گناه را علت اصلی بیماری و انواع مشکلات و مرگ زودرس می دانند. پیامبر اکرم اور فرمود: هیچ مرضی نباشد مگر از گناه، و آنچه خدا عفو می کند، پیش تر است. همچنین آن حضرت فرمود: «مرگ مردم به سبب گناه، بیشتر از مرگ آنها با اجل طبیعی است؛ و زندگی به واسطه نیکی کردن، بیشتر است از زندگی با عمر». .
بعضی بیماری ها برای عذاب برخی بندگان گنهکار عارض می شوند. امام رضا فرمود: «بیماری برای مؤمن، تطهیر و رحمت، و برای کافر، عذاب و لعنت است و بیماری، همدم مؤمن می ماند، تا هنگامی که هیچ گناهی بروی نباشد».
طبق بعضی روایات دیگر نیز، خداوند به سبب ادب کردن فردی، او را به بعضی از بیماری ها مبتلا می کند. پیامبر خدا فرمود:؛ «اگر سه چیز در آدمی نبود، هیچ چیز سر او را فرو نمی آورد: بیماری، تهیدستی و مرگ. اینها همه در انسان هست و با این حال، او همچنان گستاخی می کند».
۷) تحقق مرگ
بعضی بیماری ها، علت برای مرگ هستند. این نوع بیماریها درمان ندارند، چنان که طبیبان بزرگی همچون ابن سینا و جرجانی و… براثر بیماری از دنیا رفتند و نتوانستند بیماری خودشان را درمان کنند.
